Bulge




Door onze locatie in de Melkweg was het vaak moeilijk een goed zicht op de bulge van onze eigen Melkweg te krijgen. Interstellaire stofwolken, die geconcentreerd liggen in het vlak van de Melkweg, belemmeren het zicht vanaf de Zon, ook gelegen in dat vlak op 8.5 kpc van het centrum. In het visueel licht wordt daardoor licht afkomstig van het centrum met een factor van maar liefst 1012 verzwakt. Er zijn enkele gebieden waarin de gezichtslijn naar het centrum niet teveel wordt belemmerd, waarvan Baade's window, een gebied zo'n 4o zuidelijk van het Galactische centrum, een belangrijke rol in het onderzoek naar de bulge. Beter inzicht kan men nu verkrijgen door dit gebied te bestuderen op infrarood en langere golflengten, die niet gehinderd worden door het interstellaire stof. Met name door de COBE satelliet, en de grote 2micron survey van het 2MASS programma krijgen we een verbluffende gezicht op de sterverdeling in de centrale Melkweg.

The Bulge of the Galaxy:
left: Baade's Window on the Bulge (optical)
right: overview bulge from 2MASS survey (infrared, 2micron)

* Geometrie: De bulge, in het centrum van de Melkweg, is een afgeplatte sferoide met een afmeting van 1 kpc (loodrecht op het Melkwegvlak) bij 6 kpc(in het vlak). De impressie van een pinda vorm die men kan zien op infrarood en microgolflengten is een manifestatie van stof, hoewel er ook wel is gespeculeerd dat het een indicatie is van een centrale balk.

* Sterren: Het is een gebied met een hoge dichtheid aan sterren, waarin de Populatie II sterren domineren, voornamelijk rode en zeer oude sterren (10x109 jaar).
In Baade's venster kan men oa. RR Lyrae sterren herkennen, variabele sterren die het mogelijk maken de afstand te bepalen, alsmede planetaire nevels. Beide zijn typische Populatie II objecten. Het licht op de 2micron infrarood opname (figuur) is toe te schrijven aan de emissie van K en M rode reuzen.

Referentie: sterpopulaties

* Massa: De totale massa van de bulge binnen een straal van 500 parsec van het centrum wordt geschat op 1010 MO. Dit correspondeert met een gemiddelde dichtheid van rond de 20 MO pc-3, aanzienlijk hoger dan in de schijf. Veruit het grootste deel in deze massa bestaat uit sterren, hoewel er ook wel wat gas aanwezig is.

* Gas: tussen 50-700 parsec is er een gasschijf van neutral waterstofgas, beweegt in circulaire Kepler banen. Daarnaast treft men massieve moleculaire wolken aan, met zeer afwijkende bewegingen. Zeer intrigerende gasbewegingen en hoedanigheden in de centrale parsecs.

* Beweging: Voornamelijk gedomineerd door random bewegingen, en de vorm van de bulge wordt bepaald door het evenwicht tussen deze ``thermische'' bewegingen en de zwaartekracht. De sterren in de bulge hebben echter toch een belangrijke rotatie component, blijkbaar alleen een gevolg van de grote dichtheid daar de bijbehorende impulsmoment verdeling bijna gelijk is aan die van de halo.