Het Jubileumjaar 2001 staat voor de deur! De Stuurgroep, nu bestaande uit Jan de Boer, Aad van der Brugge, Mat Drummen, Theo Jurriens, Maarten Kleinhans, Jan Lahmeyer, Harrie Rutten en Hugo van Woerden, werkt samen met enkele projectgroepen hard aan de gedetailleerde voorbereiding.
Op 24 maart wordt in Utrecht een meteorologisch symposium gehouden, dat ook voor primair sterrenkundig geïnteresseerden interessant zal zijn. De eigenlijke jubileumbijeenkomst (astronomisch symposium plus receptie) is op 22 september in De Reehorst in Ede. Op 13 oktober volgt een Publieksmanifestatie in Utrecht, met als thema "Een reis door het Heelal" en een daarbij passend jeugdprogramma. Een bijzondere attractie voor scholieren uit de bovenbouw van HAVO en VWO is de waarneemwedstrijd, waarvoor ESO 2 uur tijd aan een van de VLT-kijkers (!) beschikbaar heeft gesteld; details over de wedstrijd zullen begin november worden bekend gemaakt.
De Sterrenkijkdagen op 2-4 februari worden in nauwe samenwerking met de NVWS-Afdelingen en Werkgroepen georganiseerd; verwacht wordt dat vele amateurs met hun eigen kijkers aan de kijkavonden deelnemen. Henk Bril en Theo Jurriens organiseren twee reizen naar Zambia en Zimbabwe, die de totale zoneclips op 21 juni combineren met een safari. In september verschijnt het Jubileumboek, "Evolutie in Weer- en Sterrenkunde", met een dozijn bijdragen van professionals en amateurs.
Nader nieuws in de volgende Nieuwsbrief, en in het gecombineerde nummer van Zenit en UniVersum. dat begin januari verschijnt. Legt u de bovengenoemde data vast vast!
Wie op een heldere nacht naar boven kijkt, raakt licht onder de indruk van de rust en onveranderlijkheid van de sterrenhemel, een fel contrast met onze jachtige mensenmaatschappij. Maar die rust is slechts schijn. Sterren zijn niet onveranderlijk. Ze stralen tengevolge van kernreacties in hun inwendige. En daardoor verandert hun samenstelling, structuur, temperatuur en afmeting -- een proces dat miljoenen of zelfs miljarden jaren in beslag neemt. Maar vele sterren veranderen veel sneller, met een periode van jaren, maanden, dagen, uren zelfs. En pulsars trillen met de regelmaat van de klok, beter nog zelfs, vele malen per seconde. Sommige sterren vlammen plotseling op, tot een honderden malen grotere helderheid, om daarna geleidelijk weer uit te doven. Zo iets noemen we een "nova", een "nieuwe ster". Zeldzamer nog zijn de supernovae: sterren die plotseling miljoenen malen helderder worden, en weken lang evenveel licht geven als een heel melkwegstelsel. Supernovae zijn waarneembaar tot heel ver in het Heelal, en dus een belangrijk hulpmiddel bij de studie van de bouw en evolutie van de Kosmos. Novae en supernovae zijn dramatische gebeurtenissen in het leven van een ster. We weten sinds tientallen jaren van deze explosieve verschijnselen, maar de laatste tien jaar zijn astronomen ze veel beter gaan begrijpen. Gammaflitsen zijn nog veel heftiger explosies dan supernovae. Hun bestaan werd pas enkele jaren geleden ontdekt, en Nederlandse astronomen - waaronder de onlangs overleden Jan van Paradijs - hebben een hoofdrol gespeeld in het onderzoek daarvan.
Dit jaar is het NVWS-symposium in samenwerking met het Sterrenkundig Instituut "Anton Pannekoek" van de Universiteit van Amsterdam. Opnieuw met een keur van experts als sprekers. De Werkgroep Veranderlijke Sterren van de NVWS, die dit jaar 40 jaar bestaat, heeft een aandeel in de organisatie. En twee van de voordrachten zullen gaan over de rol van amateur-astronomen in het onderzoek van novae en andere veranderlijke sterren. Opgave en programma: bij De Koepel, of zie de NVWS website.
Het verslag verscheen in Zenit juli/augustus 2000, en wat uitgebreider op de NVWS website. De inleiding meldt: De NVWS telde eind 1999 1834 Zenitabonnees, een getal dat overlapt met de 3869 lidmaatschappen, 2349 van afdelingen en 1520 van werkgroepen (met enige interne overlap). Aan Peter Louwman werd de Van der Biltprijs toegekend. De eclips die op 11 augustus Europa van Engeland tot Bulgarije doorkruiste domineerde het verenigingsjaar. Massaal trok men naar de totaliteitszone, maar de gaten in de bewolking waren schaars. Meer geluk had de door Theo Jurriens onder auspiciën van de NVWS georganiseerde eclipsreis naar Bulgarije. 48 deelnemers zagen de eclips aan de Zwarte Zeekust bij goed weer. Het was tot 100 km landinwaarts onbewolkt. De Leoniden waren in november een enorm succes.
De NVWS verloor door overlijden Gerard Fritschy, Jan Koch, Donald van Boeschoten, Jaap Koopman, Hennie Gosemeijer, Jan van Paradijs, en Gijsbert van Herk.
De Verenigingsraad nam 17 juni afscheid van de heer K.C.J. van den Ende, die de NVWS 21 jaar als bestuurslid uit de weerkundige hoek heeft gediend. Herkozen voor vier jaar werden de heren L.J. Postma (penningmeester), H.J. Bril, en M.L. Vonk. Verder bestaat het bestuur uit de heren H. van Woerden (voorzitter), J.A. de Boer (secretaris), A.H. van der Brugge, W. de Graaff, en J.J. Lahmeyer.
30 september 11-17 uur organiseert de Werkgroep Meteoren van de NVWS bij Sterrenwacht Halley in Heesch een Meteorendag. Op die dag onder meer aandacht voor de afgelopen zomeracties en de komende meteorenzwermen (waaronder de Leoniden), instrumenten, waarneemmethodes en andere aangelegenheden die met meteoren te maken hebben. Iedereen is welkom. Deelnamekosten (inclusief lunch): fl 25,--. Aanmelden bij Dick Gevers, Speerdistelveld 5, 3448 EK Woerden, tel. (0348) 420279 (dvgevers@wxs.nl), of Urijan Poerink (poerinku@wxs.nl).
20 (avond)-22 oktober (middag). Orionidenkamp in Heesch (bij Oss) van Werkgroep Meteoren en Jongerenwerkgroep in samenwerking met sterrenwacht Halley en de werkgroep Maan & Planeten. In het weekend van 21-22 oktober is de meteorenzwerm Orioniden actief. Het kamp is voor jongeren van 14 t/m 20 jaar. Op het kamp wordt visueel, fotografisch en met behulp van radiosystemen waargenomen. Ook gaan we de Orioniden filmen met gevoelige videosystemen. Overdag worden de waarnemingen uitgewerkt, de filmpjes ontwikkeld en de videobanden bestudeerd. Het kamp zal plaatsvinden rondom sterrenwacht Halley en een kampeerboerderij. Er zijn grote amateur telescopen aanwezig en een grote astrocamera voor deep-sky foto's. Een lid van de werkgroep Maan & Planeten komt uitleg geven over het waarnemen van de planeten. Mocht het weekend niet helder zijn dan is er voldoende vervangend programma om er een geslaagde actie van te maken. Je kunt je eigen telescoop meenemen. De prijs is maximaal fl 75,- waarschijnlijk wat lager, inclusief voedsel en overnachtingen maar exclusief transport van en naar het kamphuis. Opgeven kan per e-mail naar JoostHartman@compuserve.com o.v.v. je persoons- en adresgegevens en leeftijd, of per post: Joost Hartman, Kruisstraat 28, 5211 DV 's-Hertogenbosch, 073-6149774.
28 oktober. Najaarsbijeenkomst Vereniging Astrofotografie "Astrodag der Lage Landen", in Stichting Volkssterrenwacht Nijmegen, Krekelstraat 10, 6533 RG Nijmegen, tel.: 024 – 3565283. Programma 11.00 - 16.30 uur, o.a. Erwin van der Velden: TSP 2000; Ed de la Rie: Strooilicht in de Lage Landen; astromarkt (2e hands astroartikelen); tentoonstelling meegebrachte opnamen; Mike van den Berg: nieuwe CCD resultaten met 25cm Meade; enkele voordrachten uit België. (Hans van Asperen, A. Pauwstraat 5, 6882 KP Velp, tel. (0031)(0)26 – 3620544, e-mail: hansva4@wish.net)
11 en 12 november. Het 82ste amateur-weekend: AstroWeekend 2000 te Tilburg (Zaal Boerke Mutsaers). Programma en formulier. Informatie Ton Spaninks, tel. 013 5422534 en e-mail tonel@wish.net
2001 -- Honderdjarig bestaan NVWS
2 - 4 februari. Sterrenkijkdagen.
24 maart. Weerkundig Symposium, De Uithof, Utrecht.
24 en 25 maart. Mogelijk een jubileumbijeenkomst (25 jaar) van de Werkgroep Astrofotografie.
27 - 29 april. 83ste Amateur-weekend, Het Wapen van Drenthe, Roden (vanaf vrijdagavond).
9 juni 's middags. 41ste Verenigingsraad Aristo Zalen, Utrecht.
21 juni. Zonsverduistering in Zuidelijk Afrika. Onder auspiciën van de NVWS worden enkele reizen georganiseerd.
22 september. Jubileumbijeenkomst en Sterrenkundig Symposium "Evolutie in het Heelal". Met parallelle masterclass voor scholieren (bovenbouw middelbare school). In De Reehorst, Ede.
13 oktober. Publieksmanifestatie, De Uithof, Utrecht. Met parallel jeugdprogramma (8-16 jaar) "Survival op een vreemde planeet"