|
Het Evoluerend Heelal
Het 'aanschuifcollege' Het Evoluerend Heelal biedt een inleiding in de
sterrenkunde voor niet-sterrenkundigen. Doel van het college is om aan
een breed gehoor de vele fascinerende aspecten van de moderne
astronomie over te brengen. Hieronder een overzicht van voor het
college en uw planning relevante zaken.
De hoorcolleges worden in het Nederlands of het Engels gegeven,
afhankelijk van de voorkeuren van de studenten.
Dit college is op Nestor, Ocasys en ProgRESS te vinden onder 'Het
Evoluerend Heelal' met vakcode STEHE5.
LET OP:
| |
Als je aan het hertentamen van 2 december wilt meedoen, vergeet dan niet
om je daarvoor in te schrijven.
Scripties kunnen als .pdf bestand tot 2 december per email worden
ingeleverd.
|
Inhoud:
Voor wie is het college bedoeld
Waar en wanneer
Door wie wordt het college gegeven
Overzicht colleges
Waarnemen op de Blaauw Sterrenwacht
Tentamen
Scriptie
Progress
Literatuur
Links
College aantekeningen
Samenvatting colleges/bekend veronderstelde stof
Voor wie is het college bedoeld:
Het college wordt gegeven voor studenten en medewerkers van de RuG,
alsmede voor andere geïnteresseerden zoals HOVO-cursisten. Het
college is gewaardeerd op 5 credits (ECTS). Het vak maakt geen deel
uit van een bepaalde Minor maar je kunt het als vrij keuzevak
in je curriculum opnemen mits je faculteit daaarmee accoord gaat.
Je hebt voor dit college geen specifieke voorkennis nodig. Het strekt
wel tot voordeel als u de Engelse taal kunt lezen. Hoewel het gebruik
van wiskundige formules wordt vermeden, wordt enig ruimtelijk inzicht
en begrip van geometrie verondersteld. We hopen ook dat u niet schrikt
bij het zien van een eventuele simpele formule.
Voor studenten Sterrenkunde en Natuurkunde is dit vak van te
eenvoudig niveau. Zij kunnen Het Evoluerend Heelal niet opnemen
in hun curriculum en hen wordt geadviseerd de reguliere
eerstejaarsvakken sterrenkunde te volgen. Voor andere studenten aan de
Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen geldt dat opname in het
curriculum alleen kan na overleg met de studieadviseur van hun
afdeling. Je bent natuurlijk altijd van harte welkom als toehoorder.
naar boven
Waar en wanneer:
Het college wordt gegeven in zalen A7 en A8 van
het
Academiegebouw , op maandag- en woensdagavond van 19:00 tot 21:00
uur. Er is geen academisch kwartier maar wel een pauze. Het eerste
college is op woensdag 4 september
2013.
naar boven
Door wie wordt het college gegeven:
Het college wordt gedoceerd door Prof. Marc Verheijen van het Kapteyn
Instituut, de afdeling Sterrenkunde aan de RuG. Als u vragen heeft
kunt u e-mailen, telefonisch contact opnemen of even langskomen (belt
u eerst even).
Adres:
Marc A.W. Verheijen
Zernikegebouw
Zernikecomplex, Landleven 12, Postbus 800
9700 AV Groningen
telefoon: 050-3634073 (secr.)
E-mail:
'verheyen[at]astro.rug.nl'
naar boven
Voorlopig overzicht van de colleges:
Tijdens de colleges wordt in grote lijnen het boek gevolgd. Aan
bepaalde onderwerpen wordt echter tijdens het college meer of minder
aandacht geschonken.
datum | onderwerp | docent | locatie |
4 september |
|
Inleiding, Kosmische afstanden, Film : 'Cosmic Voyage' | |
M. Verheijen |
A-8 |
9 september |
|
Vroege ontwikkelingen in de sterrenkunde, Van een geocentrisch naar een heliocentrisch wereldbeeld, De wetten van Kepler | |
M. Verheijen |
A-7 |
11 september |
|
De hemel in beweging, Sterren en sterrenbeeldens Hemelcoordinaten en seizoenen | |
M. Verheijen |
A-8 |
16 september |
|
Aarde en Maan, Zons- en Maansverduisteringen, Kalender en tijdrekening | |
M. Verheijen |
A-7 |
18 september |
| Elektromagnetische straling | |
M. Verheijen |
A-8 |
25 september |
| Telescopen, Waarneemtechnieken | |
M. Verheijen |
A-8 |
30 september |
| Het Zonnestelsel - I, Oorsprong en samenstelling, De aardachtige planeten | |
M. Verheijen |
A-7 |
2 oktober |
| Het Zonnestelsel - II, De gasreuzen en hun manen, planetoiden en kometen | |
M. Verheijen |
A-8 |
7 oktober |
| De Zon, Inleiding sterren | |
M. Verheijen |
A-7 |
9 oktober |
| Interstellaire Materie Stervorming | |
M. Verheijen |
A-8 |
14 oktober |
| Sterevolutie, Sterrendood | |
M. Verheijen |
A-7 |
16 oktober |
| De Melkweg | |
M. Verheijen |
A-8 |
21 oktober |
| Sterrenstelsels | |
M. Verheijen |
A-7 |
23 oktober |
| Actieve stelsels, Kosmologie | |
M. Verheijen |
A-8 |
28 oktober |
| Vragen- en videoavond | |
M. Verheijen |
A-7 |
4 november |
Tentamen |
M. Verheijen |
V 5161.0165 |
2 december |
Hertentamen |
M. Verheijen |
A. Jacobshal |
naar boven
Waarnemen op de Blaauw Sterrenwacht:
Sinds kort beschikt de unversiteit over haar eigen sterrenwacht op het
dak van de Bernoulliborg. Bij heldere weersomstandigheden tijdens het
eerste kwartaal kunnen de deelnemers van het college zelf de
sterrenhemel bekijken door een telescoop. Gelegenheden tot waarnemen
zullen tijdens de colleges worden aangekondigd. Meer informatie over
de Blaauw Sterrenwacht is te vinden op deze
link.
naar boven
Tentamen:
De beoordeling vindt plaats aan de hand van een tentamen, dat op
maandag 4 november 2013 van 9:00 tot 12:00 uur gehouden wordt in zaal
V 5161.0165. Algemeen sterrenkundig inzicht, grote lijnen en enige
feitenkennis zullen worden getoetst. Studenten van de RuG krijgen een
digitaal tentamenbriefje via ProGRESS. Omdat het boek nogal
veelomvattend is, zal een lijst worden uitgedeeld met de eisen
(lees: bekend
veronderstelde stof) voor het tentamen.
Hertentamen:
Het hertentamen zal plaats vinden op maandag 2 december 2013
van 18:30 tot 20:30 in de Aletta Jacobshal op de
Zernike Campus. Een routebeschrijving kunt u hier vinden.
naar boven
Scriptie:
Het schrijven van een scriptie is onderdeel van de beoordeling en telt
voor 40% mee in de eindbeoordeling. De scriptie dient geschreven te
worden over een sterrenkundig onderwerp waaruit blijkt dat u zich
verder hebt verdiept in de stof die tijdens de hoorcolleges is
behandeld. Hieronder staat een aantal mogelijke scriptie-onderwerpen.
Een eigen idee is natuurlijk ook mogelijk. De scriptie moet een
lengte hebben van tenminste 3500 woorden en bestaan uit originele
teksten (geen kopie van wikipedia etc) die gebaseerd zijn op degelijke
bronnen (geen amateur-websites over zwarte gaten etc). Verdere tips en
hints voor het schrijven van een scriptie kunt u vinden
op www.rug.nl/noordster. De
scriptie kan als pdf-document per email worden ingeleverd op
bovenstaand email adres.
Voorbeelden van mogelijke onderwerpen voor een scriptie:
Planetenstelsels buiten ons zonnestelsel
Ontstaan van leven
Donkere materie
Kolonisatie van het zonnestelsel?
Vorming van de Melkweg
Navigeren op de sterren
Sterrenkunde voor, tijdens en na de Renaissance: Copernicus, Galilei & Newton
Kosmische microgolfachtergrondstraling
Sterrenkunde in de vroegste tijden: voorspellen van zon- en maanverduisteringen
Hoe oud is het heelal?
Supernovae, vroeger en nu
Mars
Ontstaan van planetenstelsels
Kometen
Sterren & pyramiden
Astronomie vs. astrologie
Seyfertstelsels
De Orionnevel
Het Hertzsprung-Russell diagram
Einstein en het Heelal
naar boven
ProGRESS:
De eindcijfers worden via ProgRESS bijgehouden. Nadat de cijfers door
de studentenadministratie van de faculteit FWN zijn ingevoerd, moet
het cijferbestand uitgewisseld worden met de andere faculteiten. De
studentadministraties van de niet-FWN faculteiten moeten dit
uitwisselingsbestand aktief ophalen. Als dit niet gebeurt, verschijnt
het cijfer ook niet in de ProgRESS administratie van de student. Mocht
het cijfer na bekendmaking niet binnen afzienbare tijd verschijnen op
ProgRESS, neem dan eerst kontakt op met de studentenadministratie van
de faculteit waar u bent ingeschreven.
naar boven
Literatuur:
Bij het college wordt het engelstalige boek In Quest of the
Universe van Theo Koupelis (7th edition, Jones and Bartlett
Publishers, ISBN 978-1-4496-8775-5) gebruikt. Dit boek, dat een
up-to-date beeld geeft en toegang geeft tot online materiaal, is
verkrijgbaar bij de "Study Store" voor ~45 euro. Aanschaf van dit
boek is echter niet verplicht, maar in dat geval is het wel
noodzakelijk om alle colleges bij te wonen en zorgvuldig aantekeningen
te maken. Andere inleidende sterrenkundeboeken zijn - na overleg met
de docent - ook bruikbaar.
Andere geschikte, oudere titels zijn:
Bennett/Donahue/Schneider/Voit: The Cosmic Perspective (Addison Wesley, 1999)
Arny: Explorations - An Introduction to Astronomy (Mosby, 1994)
Goldsmith: The Evolving Universe (Benjamin/Cummings, 1981)
Dixon: Dynamic Astronomy (Prentice Hall, 1984 en 1989).
Let op; het boek 'Evoluerend Heelal' van G. Schilling is NIET geschikt
voor dit college.
naar boven
Links:
Nederlandse instituten:
Kapteyn Instituut , Rijksuniversiteit Groningen
Sterrewacht , Universiteit Leiden
Sterrekundig Instituut "Anton Pannekoek" , Universiteit van Amsterdam
Afdeling Sterrenkunde , Radboud Universiteit Nijmegen
ASTRON , Dwingeloo
JIVE , Dwingeloo
NOVA , De Nederlandse Onderzoekschool Voor Astronomie
Sterrewachten wereldwijd:
Isaac Newton Group of Telescopes , Roque de Los Muchachos, La Palma, Spain
Mauna Kea Observatories , Hawaii, USA
Paranal , European Southern Observatory, Chile
La Silla , European Southern Observatory, Chile
KPNO , Kitt Peak National Observatory, Arizona, USA
Calar Alto , Spain
AAO , Anglo-Australian Observatory
WSRT , Westerbork Synthesis Radio Telescope, The Netherlands
VLA , Very Large Array, New Mexico, USA
GMRT , Giant Metrewave Radio Telescope, Pune, India
ATCA , Autralia Telescope Compact Array, Narrabri, Australia
BIMA Observatory , Berkeley-Illinois-Maryland Association, California, USA
OVRO , Owens Valley Radio Observatory, California, USA
Arecibo Observatory , Puerto Rico, USA
Sterrewachten in de ruimte:
Actuele ruimtereizen:
Lokaties met mooie plaatjes:
Hubble Heritage Project , Space Telescope Science Institute
Astronomy Picture of the Day , Goddard Space Flight Center
NASA Planetary Photojournal , Jet Propulsion Laboratory
NOAO Image Gallery , National Optical Astronomy Observatory
ESO Top 100 Photo Gallery , European Southern Observatory
HST opnames , Space Telescope Science Institute
naar boven
College aantekeningen:
College I | - Inleiding |
( web ,
pdf ) |
College II | - Geschiedenis van de Astronomie |
( web ,
pdf ) |
College III | - De hemel in beweging |
( web ,
pdf ) |
College IV | - Aarde & Maan, verduisteringen |
( web ,
pdf ) |
College V | - Elektromagnetische straling |
( web ,
pdf ) |
College VI | - Telescopen |
( web ,
pdf ) |
College VII | - Het Zonnestelsel - I |
( web ,
pdf ) |
College VIII | - Het Zonnestelsel - II |
( web ,
pdf ) |
College IX | - Zon, Inleiding sterren |
( web ,
pdf ) |
College X | - Interstellaire Materie, Stervorming |
( web ,
pdf ) |
College XI | - Sterevolutie, Sterrendood |
( web ,
pdf ) |
College XII | - De Melkweg |
( web ,
pdf ) |
College XIII | - Sterrenstelsels |
( web ,
pdf ) |
College XIV | - Actieve Stelsels, Kosmologie |
( web ,
pdf ) |
De laatste notities worden na het college online gezet. De pdf-link
verwijst naar een pdf document met 6 slides per pagina die je thuis
kunt printen.
naar boven
Samenvatting colleges / bekend veronderstelde stof:
Onderwerpen die tijdens de colleges behandeld zijn en termen die
bekend verondersteld worden op het tentamen kun je op deze pagina vinden.
naar boven
|